استیذان – مرابطه
یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ واتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (1)
ای اهل ایمان صبور باشید و یکدیگر را به صبر سفارش کنید (غلبه کنید در صبر) و بایکدیگر در ارتباط باشید و از خدا بپرهیزید، شاید که رستگار شوید.
… عِيسَى عَنْ أَبِي اَلسَّفَاتِجِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : فِي قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «اِصْبِرُوا وَ صٰابِرُوا وَ رٰابِطُوا» قَالَ:اِصْبِرُوا عَلَى اَلْفَرَائِضِ وَ صٰابِرُوا عَلَى اَلْمَصَائِبِ وَ رٰابِطُوا عَلَى اَلْأَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ اَلسَّلاَمُ.(2)
امام صادق عليه السلام فرمودند: بر انجام واجبات صبر كنيد و (با صبر) بر مشکلات غلبه کنید و خود را بر پيوند با امامان [و ياري آنها] ملزم سازيد.
ربط در لغت یعنی بستن و محکم کردن چیزی.
معنی تحت الفظی -رابطوا- همان ارتباط داشتن است، ولی بیش از این است. در عرب به این کلمه((مرابطه)) می گویند.
امام صادق (علیه السلام): اصْبِرُوا عَلَی الْأَذَی فِینَا قُلْتُ: وَ صابِرُوا؟ قَالَ: عَدُوَّکُمْ مَعَ وَلِیِّکُمْ. قُلْتُ؟ وَ رابِطُوا؟ قَالَ: الْمُقَامَ مَعَ إِمَامِکُمْ. (3)
یعقوب سراج گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اِصْبِرُوا» بر اذّیت در راه ما صبر و مقاومت کنید.
از ایشان در مورد «وصابِرُوا» سؤال کردم. در جواب فرمود: با ولیّ امرتان در برابر دشمنانتان پایدار باشید. و در مورد «رابِطُوا» پرسیدم. فرمود: از امامتان دفاع کنید.
المقام: یعنی مقیم امامتان باشید(نه ائمه).
ما که نمی دانیم الان حضرت کجا تشریف دارند ،که ما آنجا اقامت گزینیم تا به صورت ظاهر مقیم امام شویم.
پس چه باید کرد تا مقیم امام شویم؟
یعنی با امامتان مقیم قلبی شوید و یا به عبارتی دائم با امامتان باشید.
پس مرابطه یعنی ارتباط دائم و بدون انقطاع قلبی با امام.
و منظور از” رابطوا “در آیه شریفه، همین ارتباط دائم و بدون انقطاع می باشد.
ولی در ارتباط، دائم و بدون انقطاع بودن رابطه، شرط نیست.
آنچه در مورد استیذان گفتیم خاصیتش این است که مرابطه می آورد و انسان را مقیم امامش می نماید، ولی متاسفانه شیطان بسیار توان میگذارد تا این مرابطه را قطع نماید.
البته دستور رابطوا، بعد از چند دستور دیگر است؛
ابتدا اصبروا می باشد : یعنی زود از کوره در نروید و اهل تحمل باشید و یکدیگر را تحمل کنید.
و بعد صابروا می باشد : یعنی در مصائب صبر کنید.
آنگاه رابطوا : یعنی تا شرایط قبلی مهیا نشود، حرف زدن از ارتباط با ائمه بی معنا است.
یعنی نمیشود زود از کوره در رفت و در مصائب صبر نداشت ، ولی با امام مرابطه( ارتباط دائم) داشت و مقیم امام بود.
(اینان مقیم اعصاب خوردی و عصبانیتشان هستند تا امامشان.)
البته از طرف دیگر می توان گفت که طبق این آیه شریفه، چطور ممکن است تقوای الهی پیشه کرد ولی هیچ مرابطهای با امام نداشت!
بعضی میگویند ما فراموش می کنیم دائم با حضرت حرف بزنیم؟
علتش آن است که : چند مقدمه قبل را انجام نداده ای، لذا نمیتوانی!!
تو آدمی هستی که نمی توانی بقیه را تحمل کنی و دائم عصبانی می شوی چطور می توانی دائم یاد امام باشی. باید ابتدا اینها برایت حل شده باشد، اینها را هم گردن شیطان نیندازیم.
مرابطه دوچیز را برای انسان به ارمغان می آورد:
1. فرج در زمان غیبت : مرابطه توجه می آورد، لذا منتظر می شوی و این انتظار، فرج قبل از فرج، را با خود میآورد.
در روایت داریم: فُرِّج بِالاِنتِظار.
یعنی هنوز فرج جهانی نیامده، مشکلات زندگی من از بین میرود و گره هایم باز میشود، زیرا من مرابطه با امامم پیدا نموده ام.
پس مرابطه ( ارتباط دائم قلبی )، انسان را مقیم امام میکند ( یعنی تحت خیمه امام قرار می گیری و هیچ ضرری به تو نمی رسد).
امام باقر علیه السلام به عبدالحمید واسطی می فرمایند:
… يا عبدالحميد أتري مَن حبس نفسه علي الله لا يجعل الله له مخرجاً؟ بلي والله ليجعلنّ الله له مخرجاً، رحم الله عبداً حبس نفسه علينا، رحم الله عبداً أحيا أمرنا…. (4)
ای عبدالحمید! آیا گمان میکنی کسی که خودش را وقف خداوند متعال کند، خداوند فرجی برای او قرار نمیدهد. آری! والله یقیناً خداوند برای او گشایش قرار میدهد. خدا رحمت کند بندهای را که خود را وقف برای ما کند. خدا رحمت کند بندهای را که امر ما را زنده نماید….
کسی که در حبس است آیا در اموراتش اختیاری دارد؟ پاسخ خیر است.
امام می فرمایند : عبد الحمید آیا فکر می کنی کسیکه نفسش را برای خدا حبس کند خداوند راه خروجی برایش قرار نمی دهد؟ در پاسخ، امام ( با سه تأکید: بَلی ، واو قسم، لام تاکید،
ضمن اینکه تاکید امام بی دلیل نیست) می فرمایند : حتما خداوند برايش راه خروجی قرار می دهد.
حبس نفس برای خدا یعنی اینکه اجازه یک کلام حرف بی ربط نداری ، اجازه یک نگاه ناجوری نداری و… !!
و وقتی حضرت می فرمایند: رحم الله عبداً حبس نفسه علينا. یعنی این حبس نفس بر ما، همان حبس نفس بر خداست.
خداوند، برای آدمی که خودش را برای خدا و امام زمانش وقف کرده ، حتماً یک راهی می گذارد، که بیرون آید از هر چیز که فکرش را بکند، زیرا “مخرجاً ” نکره است.
یعنی حتی اگر در چاله بلا، هم که باشی، و یا در امری حیران باشی و یا چیزی را ندانی و یا سردرگم باشی و… (چون برای امامت حبس نفس کرده ای) به خدا قسم، راه خروجی برایت خواهد رسید.
حال اگر قبل از هر کاری به حضرت توسل نمایی ، چون حضرت سبب اتصال ما با خداوند هستند، یعنی انگار از خداوند اجازه گرفتی.
(اَیْنَ السَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَیْنَ الاَرْضِ وَ السَّمَاءِ. کجاست آن وجود مقدسی که سبب اتصال بین زمین و آسمان است). (5)
مرابطه دو جور ترجمه شده:
ترجمه اول: دفاع از مرزهای کشورهای اسلامی و مرزهای جغرافیایی آنها و نیز دفاع از دستورات و احکام شرع، که همه اینها نصرت امام است. پس اگر در حال تحصیل علوم دینی و یا منبر رفتن و …باشید اینها یعنی نوعی مرابطه با امام.
ترجمه دوم: قسم دیگری از مرابطه، ترجمهشده به انتظار فرج ائمه دین، در هر حال (به قلب و جسم) که این انتظار فرج، نوعی مرابطه است.
اگر شب در خواب هستی! چشم باز می کنی یا صاحب الزمان بگویی، مرابطه حاصل شده است.
2.اضطرار : مرابطه وقتی به اوج برسد، انسان را به مقام اضطرار می رساند، که در این مقام دیگر قطع ، وجود ندارد و دائماً وصل هستی.
اضطرار یکی از سنتهای الهی است.
منابع:
آل عمران 200 (1)
الکافی ج2 ص 81(2)
بحارالأنوار ج24 ص217(3)
بحار الأنوار ج 52، ص 126 (4)
فرازی از دعای ندبه(5)